Samen met het Nage-no-kata wordt het Katame-no-kata gezien als een randori kata. Waarbij Katame-no-kata voornamelijk contole technieken op de grond demonstreert. De controle technieken zijn onder te verdelen in 3 groepen: Osaekomi waza 抑込技 (houdgrepen), Shime waza 絞技 (verwurgingen), Kansetsu waza 関節技 (klemmen) elk bestaande uit 5 technieken.
Oseakomi-waza – houdgrepen
Uke wordt gecontroleerd en probeert hieruit te ontsnappen. Het is aan tori om het ontsnappen tegen te gaan. Hiervoor zal tori zijn of haar lichaam zo laag mogelijk moeten houden, waarbij er controle op de nek van uke is. Per controle techniek zal uke op 3 verschillende manieren proberen om tot een ons\tsnapping te komen. Tori reageert hierop.
- Kuzure-kesa-gatame
- Kata-gatame
- Kami-shiho-gatame
- Yoko-shiho-gatame
- Kuzure-kami-shiho-gatame
Shime-waza – verwurgingen
Tori wilt een wurging maken bij uke. Uke probeert dit te voorkomen, waarop tori reageert. Elke wurging heeft 1 verdedigingspoging vanuit uke.
- Kata-juji-jime
- Hadaka-jime
- Okuri-eri-jime
- Kataha-jime
- Gyaku-juji-jime
Kansetsu-waza – klemmen
Deze serie bestaat uit 5 klemmen vanuit een aanval van uke.
- Ude-garami
- Ude-hishigi-juji-gatame
- Ude-hishigi-ude-gatame
- Ude-hishigi-hiza-gatame
- Ashi-garami
Groet ceremonie 挨拶
De judoka die de technieken uitvoert is tori – 取 り, de judoka die deze ontvangt is uke – 受 け. In Japan zijn de judomatten 90 cm bij 1,80 cm in Europa zijn de matten 1 meter bij meter, deze maat zal ik aanhouden. De totale gevechtsruimte (tatami) afmeting is normaal 8 bij 8 meter (bij EK, WK en Olympisch is het zelfs 10 bij 10 meter).
De twee judoka’s staan op 8 meter buiten de tatami, ze maken een staande buiging voor de mat (ritsu rei – 立 礼) door de voeten in een V vorm te zetten (hakken aan elkaar), de handen glijden naar beneden en raken de bovenkant van de knie aan. De rug moet recht blijven waardoor de judoka’s ongeveer twee meter schuin vooruit kijkt, daarna stappen ze de judomat op.
Bij 6 matten afstand draaien beiden judoka een kwartslag en maken een staande buiging (ritsu rei – 立 礼) naar de shomen. De judoka’s draaien met hun gezichten naar elkaar toe en gaan op twee knieën zitten en maken een groet naar elkaar (za rei – 座 礼). Ze staan op maken een grote stap voorwaarts te beginnen met de linkervoet (defensief) en staan in natuurlijke houding (Shizenhontai 自然本体) op hun basis positie, ongeveer 4 matten afstand.
Hier knielen de judoka’s en nemen de houding van (Kyoshi 鋸) aan. Dit is een open hoge knielende houding met de rechter dij been in een hoek van 45 graden. Tori wacht en beweegt zich niet totdat uke in gesloten Kyoshi houding met (tsugi ashi 次 足) een stap vooruit maakt zijn rechterhand neer zet en gaat liggen op zijn rug. Hij heft zijn linkerknie een beetje op en legt zijn armen langs de zijkant van het lichaam.
Osaekomi waza 抑込技, houdgrepen
Kesa-gatame 袈裟固
Tori staat op, draait op zijn plaats 45 graden naar rechts en loopt diagonaal op ongeveer 1,5 meter aan de rechterkant van Uke. Gaat naar zijn linkerknie en neemt de open (Kyoshi 鋸) aan. Daarna beweegt tori in twee (tsugi ashi 次 足) stappen naar voren in gesloten Kyoshi en neemt de open Kyoshi aan bij de zijkant van uke.
Tori pakt nu de rechterarm van uke met zijn linkerhand (handpalm omhoog) en zijn rechterhand (handpalm omlaag) controleert hij de oksel van uke en schuift de linkerknie iets aan. Vervolgens legt hij de arm uke naast zich neer in een hoek van 90 graden. Deze handeling komt bij meerdere technieken terug. Het doel van tori is om de Kesa gatame houdgreep te controleren en te anticiperen op de bewegingen van uke. De rol van uke is steeds driedelig om te ontsnappen uit de controle techniek.
Eerst zal uke proberen tori over zich heen te trekken, daarna probeert uke zijn knie onder tori te schuiven en als laatste probeert hij over zijn linkerschouder weg te draaien. Uke geeft op en tikt af. Tori legt uke in de basispositie, trekt zich terug (klein stapje naar achteren) en neemt een open Kyoshi houding aan.
Kata-gatame 肩固
Tori komt naar voren, pakt de rechter arm van uke op en drukt deze tegen zijn gezicht (voor controle). Hij omcirkelt zijn arm om de nek van uke en pakt zijn linkerhand vast. Zijn rechterknie plaats hij in de zij van uke en controleert met de Kata-gatame. Uke probeert probeert weer te ontsnappen door drie pogingen, de eerste duwt hij tegen de nek van tori om ruimte te maken voor ontsnapping, als dit niet lukt probeert uke zijn rechter knie on het lichaam van tori te krijgen.
De laatste poging is om beide benen op te zwaaien om een achterwaartse rol te maken (tori kan verdedigen door op zijn buik te gaan liggen). Daarna geeft uke het op en tikt af. Tori keert terug naar de begin positie en legt uke terug in de basispositie op de rug en trekt zich terug met twee tsugi-ashi bewegingen naar achteren en neemt een open Kyoshi houding aan.
Kami-shiho-gatame 上四方固
Tori staat op, draait 45 graden naar links, loopt naar de hoofdzijde van uke en neemt daar de open Kyoshi positie aan. Daarna komt hij in twee tsugi-ashi stappen naar voren en neemt plaats met open Kyoshi positie achter het hoofd van uke. Hij/zij doet zijn rechterknie naar de grond en schuift nog wat dichterbij. Vervolgens pakt hij met beide handen de band van uke onder zijn armen door, legt zijn hoofd plat op de borst van uke en controleert met Kami-shiho-gatame.
Uke probeert te ontsnappen in drie pogingen. De eerste is door zijn eigen hand onder de kin van tori te schuiven om naar de buik te draaien (tori verzet door een been uit te steken). De tweede poging is om met beide handen tegen de schouders van tori aan te drukken om vooruit te ontsnappen.
Als dat niet lukt probeert uke een achterwaartse rol te maken (tori verdedigt door zijn hoofd in de buik van uke te plaatsen). Daarna geeft uke het op en tikt af. Tori legt uke terug in de basispositie en gaat in twee tsugi-ashi stappen naar achteren en neem de open Kyoshi houding aan.
Yoko-shiho-gatame 横四方固め
Tori staat op draait 45 graden en loopt naar rechts om de open Kyoshi positie aan te nemen op ongeveer 1,5 meter rechts van uke. Hij schuift in twee tsugi-ashi stappen naar uke en gaat op beide knieën zitten. Eerst leg tori de arm van uke weg om ruimte te maken. Hij pakt met zijn linkerhand de band en geef deze aan zijn rechterhand tussen de benen van uke. Zijn linkerhand pakt om de nek vast.
Vervolgens laat uke zijn heup zakken en zorgt dat de tenen rechtop in de mat staan (actieve houding), tori controleert met de Yoko-shiho-gatame. Uke probeert weer te ontsnappen door eerst de nek/hoofd van tori weg te duwen om een arm klem te maken, dit mislukt waarna uke probeert zijn rechterknie onder het lichaam van tori te krijgen. als laatst probeert uke tori over zich heen te tillen door met beide handen zijn band te pakken (tori verdedigt door zijn hoofd in de mat te plaatsen).
Hierna geeft uke het op en tikt af. Tori legt uke terug in de basispositie en gaat met twee stappen tsugi-ashi naar achteren en neemt de open Kyoshi houding aan.
Kuzure-kami-shiho-gatame 崩上四方固
Tori staat op, draait 45 graden naar links, loopt naar de positie achter het hoofd van uke en neemt de open Kyoshi houding aan. Met twee tsugi-ashi stappen gaat hij achter het hoofd van uke op twee knieën zitten en schijft nog een beetje op. Tori pakt de rechterarm van uke op en sluit deze in onder zijn oksel. Hij grijpt de kraag van uke vast de linkerarm schuift onder de arm van uke en pakt de band. Hij verstevigd de greep door de heupen te laten zakken en controleert met Kuzure-kami-shiho-gatame.
Uke probeert te ontsnappen door te bruggen, draait naar rechts om zijn arm los te trekken en zijn linkerarm probeert hij onder de kin van tori te steken. Daarna probeert uke de band van tori te pakken om naar de linker achterkant te draaien. Als laatste poging duwt uke tori bij de schouders weg om ene achterwaartse rol te maken. Hierna geeft uke het op en tikt af.
Tori legt uke terug in de basispositie en gaat twee tsugi-ashi stappen naar achteren in gesloten Kyoshi houding. Uke komt omhoog, draait en gaat een tsugi-ashi stap naar achteren beide nemen nu de open Kyoshi houding aan.
Shime-waza 絞技, verwurgingen
Kata-juji-Jime 片十字絞
Tori staat op, draait 45 graden naar rechts en loopt diagonaal naar op ongeveer 1,5 meter afstand van uke in de open Kyoshi houding. Hij schuift twee tsugi-ashi stappen naar voren en neemt weer de open Kyoshi houding aan. Tori pakt de rechterarm van uke met zijn linkerhand (handpalm omhoog), zijn rechterhand (handpalm omlaag) controleert hij de oksel van uke en schuift de linkerknie iets aan vervolgens legt hij de arm uke naast zicht neer in een hoek van 90 graden.
Tori pakt met zijn linkerhand met de vingers naar binnen de kraag bij de hals van uke. Vervolgens stapt Tori met zijn rechterbeen over uke en gelijktijdig schuift hij met zijn rechterarm de arm van uke omhoog om ruimte te maken. Hierna plaatst hij zijn duim in de kraag bij de hals van uke. Terwijl tori de verwurging Kata- juji-jime maakt probeert uke zich te bevrijden door tegen de ellebogen te drukken, maar tori buigt naar voren om dit te voorkomen.
Uke geeft op en zal aftikken. Tori gaat op dezelfde manier van uke en legt deze terug in de basis houding. Daarna gaat tori met tee tsugi-ashi stappen naar achteren voor en open Kyoshi houding. Hij staat op draait 45 graden en loopt naar de begin positie. Uke gaat nu rechtop zitten. Tori gaat achter uke zitten en neemt de open Kyoshi houding aan.
Hadaka Jime 裸絞
Tori komt met twee tsugi-ashi beweging naar voren en gaat achter uke zitten met een open Kyoshi houding. Tori legt zijn linker arm op de schouder van uke en plaats zijn rechter om diens nek met de handpalmen in elkaar. De pols van de linkerarm drukt tegen de hals slagader van uke. Uke wordt door tori iets uit balans gebracht naar achteren (anders zou uke tori omver kunnen duwen). Bij het aanzetten van de verwurging Hadaka-jime brengt tori uke nog iets meer naar achteren.
Tori brengt zijn hoofd omlaag, gaat zijn linkerwang tegen de rechterwang van uke plaatsen en trekt zijn armen aan. Uke moet proberen om los te komen bijvoorbeeld door met beide handen de arm van tori te pakken. Dit lukt niet en uke geeft op door af te tikken met zijn rechtervoet. Hierna brengt tori uke weer overeind en laat los. Tori maakt een klein stapje naar achteren en neemt de open Kyoshi houding aan.
Okuri-Eri-Jime 送襟絞
Tori komt naar voren, glijd met zijn linkhand onder de arm van uke, pakt de linker revers en trek deze naar beneden strak. Daarna plaatst tori zijn rechterarm om de nek van tori en pakt deze omlaag getrokken revers vast waarbij de duim van de rechterhand tegen de halsslagader van uke komt te liggen. De linkerhand pakt nu de rechter revers van uke, daarna komt Tori naar voren en plaats zijn linker wang tegen de echter wang van uke en trekt uke nog verder naar achteren uit balans.
Door zijn armen aan te trekken maakt tori de Okuri-eri-jime en moet uke aftikken. Dit doet hij nadat er geprobeerd is de controle van tori te breken door met beide armen aan de rechter arm van tori te trekken. Dit lukt niet en moet uke aftikken met zijn rechtervoet. Tori komt terug naar voren zet uke weer recht op en neemt een stap afstand met tsugi-ashi en gaat in de open Kyoshi houding zitten.
Kataha-Jime 片羽絞
Tori komt een stap naar voren met tsugi-ashi en glijd weer met zijn linkerhand onder de arm van uke. Hij pakt net als in de vorige techniek diens linker revers en trek deze naar beneden. Tori pakt met de rechterarm om de nek van uke en gaat met de duim in diens linker revers zodat deze tegen de halsslagader wordt geplaatst. Uke probeert nu gelijk los te komen waardoor tori zijn linkerhand los laat en deze met een boogbeweging via de elleboog van uke achter diens rug steekt.
Hierbij wordt uke weer iets naar achteren uit balans gebracht en maakt tori Kataha-jime. Uke probeer te ontsnappen door bijvoorbeeld de pols van tori te pakken dit lukt niet en uke zal weer met de voet aftikken. Tori brengt uke rechtop en gaat een stap met tsugi-ashi naar achteren en neemt de open Kyoshi houding aan.
Gyaku-Juji-Jime 逆十字絞
Tori staat op, draait 45 graden naar rechts, loopt diagonaal en neemt op 1,5 meter afstand een open positie van Kyoshi in. Tegelijk zal uke naar achteren op zijn rug gaan liggen. Tori schuift met twee tsugi-ashi naar voren en neemt weer de open Kyoshi houding aan. Tori schuift nog iets naar uke en pakt de rechterarm van uke met zijn linkerhand (handpalm omhoog) en zijn rechterhand (handpalm omlaag) controleert hij de oksel van uke en schuift de linkerknie iets aan vervolgens legt hij de arm uke naast zicht neer in een hoek van 90 graden.
Tori gaat met zijn linkerhand in de linker revers van uke (vingers naar binnen) en stapt vervolgens met zijn rechterbeen over uke waarbij hij gelijk de linkerarm van uke omhoog duwt. Nu steekt tori zijn vingers in de revers om een wurging Gyaku-juji-jime te maken. Uke verzet zich door de elleboog van tori weg te duwen. Tori gaat mee in deze beweging en valt op zijn zij (van de shomen af). Hij kruist zijn voeten en trekt aan zijn armen uke naar zicht toe.
Hierdoor wordt de wurging aangezet en zal uke aftikken. Beiden gaan terug en tori stapt weer van uke af en legt teug in de basishouding. Daarna schuift tori twee passen met tsugi-ashi naar achteren staat op draait 45 graden en gaat tegen over uke in open Kyoshi houding zitten.
Kansetsu waza 関節技, armklemmen
Ude-garami 腕緘
Tori staat op, draait 45 graden naar rechts, loopt diagonaal op ongeveer 1,5 meter van uke en gaat in de open Kyoshi houding zitten. Tori schuift twee stappen met tsugi-ashi naar voren dichterbij en opent daar weer de Kyoshi houding. Tori schuift nog iets naar uke, pakt de rechterarm van uke met zijn linkerhand (handpalm omhoog) en zijn rechterhand (handpalm omlaag) controleert hij de oksel van uke en schuift de linkerknie iets aan vervolgens legt hij de arm uke naast zicht neer in een hoek van 90 graden.
Tori komt iets met zijn hoofd naar voren en uke wil met zijn linkerhand tori aanvallen. Tori ziet dit en pakt met zijn rechterhand de pols van uke de linkerhand van tori gaat om de arm van uke en tori pakt zijn eigen pols vast. Tegelijk valt hij naar voren waardoor uke in een gebogen arm klem Ude-garami komt te zitten. Door nu gecontroleerd de arm richting zijn elleboog op te schuiven en de pols van uke te draaien zal de klem worden aangezet.
Uke kan niets anders dan aftikken. Tori legt uke terug in de basishouding en gaat een klein stapje naar achteren in de open Kyoshi houding.
Ude Hishigi Juji Gatame 腕挫十字固
Tori komt met een klein stapje naar voren en gaat recht opzitten in de open Kyoshi houding. Zodra tori iets naar voren buigt zal uke hem willen aanvallen met zijn rechterhand. Tori grijpt dan ogenblikkelijk de pols met beide handen van uke komt omhoog slaat zijn linkerbeen om het hoofd van uke en gaat naar achteren liggen op zijn rug. De arm van uke is nu onder controle.
Uke probeert nog wel te vluchten door snel met zijn benen in het verlengde van tori te kruipen maar tori brengt zijn buik iets omhoog waardoor er een overstrekking Ude-hishigi-juji-gatame wordt gemaakt op het elleboog gewricht van uke. Hierdoor moet uke aftikken. Tori legt uke daarna weer terug in zijn basispositie gaat weer een klein stapje naar achteren in de open Kyoshi houding zitten.
Ude Hishigi Ude Gatame 腕挫腕固
Tori komt met een klein stapje naar voren en gaat recht opzitten in de open Kyoshi houding. Zodra tori iets naar voren buigt valt uke nu aan met zijn linkerhand om tori naar beneden te trekken. Tori pakt gelijk met twee handen de elleboog van uke vast en klemt de hand van uke met zijn hoofd en schouder vast. Tegelijk zorgt tori dan zijn knie omhoog in de zijkant van uke staat zodat uke niet kan wegrollen.
Door nu de handen een beetje te draaien zal er een klem Ude-hishigi-ude-gatame op de elleboog van uke worden gezet. Uke kan niets anders dan aftikken. Tori legt daarna uke terug in de basispositie en gaat en klein stapje naar achteren in de open Kyoshi houding, daarna maakt hij weer twee stappen naar achteren met tsugi-ashi om daar weer in de open Kyoshi houding aan te nemen.
Ude Hishigi Hiza Gatame 腕挫膝固
Tori staat op, draait 45 graden naar links, loopt diagonaal naar de begin positie terwijl uke rechtop gaat zitten en de open Kyoshi aanneemt. Dit tegenover Tori die ook de open Kyoshi aanneemt. Tori beweegt 2 tsugi-ashi stappen naar voren en neemt de open Kyoshi houding aan. Uke en tori gaan nog iets naar voren en pakken de basis judohouding aan.
Tori sluit met zijn linkerarm de rechterarm van uke in en pakt de revers vast. De pols van uke zit vast onder de oksel van tori. Tori zet zijn rechter in de buurt van de knie van uke waardoor ze beide op de zij vallen. Tori legt zijn linkervoet op de dijbeen van uke en drukt met zijn knie de elleboog van uke omlaag waardoor er een klem Ude-hishigi-hiza-gatame ontstaat. Uke probeert nog te ontsnappen maar dat lukt niet en zal aftikken. Waarna ze beide weer rechtop gaan zitten in de open Kyoshi houding.
Ashi Garami 足緘
Beide judoka gaan rechtop staan, stappen rechts naar voren en pakken de standaard judopakking vast(Shizentai 自然体). Tori brengt uke uit balans en stapt met zijn linker voet in om Tomoe-nage te makken. Uke geeft verzet en tilt tori iets op, hierdoor schiet tori nog iets dieper onder uke en kan met zijn linkerbeen om de rechterbeen van uke brengen. Door gelijktijdig de linkerbeen van uke weg te duwen zal uke op zijn buik komen te liggen en valt in deze Ashi-garami beenklem.
Het is de enigste beenklem die in het judo voorkomt. Uke kan niet ontsnappen en zal aftikken. Beide judoka laten los en kruipen achterwaarts een stukje naar achteren waar ze de open Kyoshi houding aannemen. Daarna gaat eerst tori twee tsugi-ashi stappen naar achteren en vervolgens uke die een tsugi-ashi stap naar achteren gaat.
Beide judoka nemen de open Kyoshi houding aan en doen hun judo-gi goed.
Zodra de jud-ogi correct is maken beide judoka een tsugi-ashi stap naar achteren in gesloten Kyoshi. Ze gaan rechtop staan, hakken tegen elkaar en maken een grote pas naar achteren, eerst met het rechtervoet daarna de linkervoet. Ze knielen (links-rechts) en maken een buiging (za rei – 座 礼). Daarna staan ze op draaien 90 graden en maken een staande buiging (ritsu rei – 立 礼) naar de shomen. Daarna stappen ze achterwaarts van de mat en groeten de mat.
